ภูมิแพ้อากาศในหน้าฝน ทำไมใคร ๆ ก็เป็น? พร้อมวิธีดูแลตัวเองแบบง่าย ๆ

    “ทำไมพอฝนตกทีไร ถึงเริ่มจาม น้ำมูกไหล คัดจมูกทุกที?” คำตอบหนึ่งที่หลายคนรู้จักกันดีคือ “ภูมิแพ้อากาศ” โดยเฉพาะในช่วงหน้าฝนที่อากาศเย็นและชื้น กลับกลายเป็นช่วงเวลาที่โรคนี้กำเริบได้ง่ายที่สุด วันนี้ พี่หมี TQM จะพาไปไขทุกข้อสงสัยเกี่ยวกับโรคภูมิแพ้อากาศ ตั้งแต่สาเหตุ อาการ วิธีดูแลตัวเอง และวิธีป้องกัน เพื่อให้คุณและคนรอบตัวรับมือกับโรคนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 

โรคภูมิแพ้อากาศคืออะไร?

    ภูมิแพ้อากาศ หรือที่เรียกกันว่า “โรคแพ้อากาศ” เป็นภาวะที่ร่างกายตอบสนองมากเกินไปต่อสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ เช่น ฝุ่นละออง ละอองเกสร เชื้อรา หรือการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ โดยเฉพาะ อากาศเย็น หรืออากาศชื้นในช่วงหน้าฝน ซึ่งโรคนี้ไม่ใช่โรคติดต่อ แต่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานผิดปกติ ส่งผลให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่าง ๆ ที่คล้ายกับไข้หวัดเรื้อรัง

 

โรคภูมิแพ้อากาศ สาเหตุเกิดจากอะไร?

1. สภาพอากาศเปลี่ยนแปลงกะทันหัน

โดยเฉพาะในช่วงหน้าฝนที่มีความชื้นสูง และอุณหภูมิเปลี่ยนบ่อย ทำให้ร่างกายบางคนปรับตัวไม่ทัน จนเกิดอาการแพ้ เช่น จาม คัดจมูก น้ำมูกไหล

 

2. ฝุ่นละออง เชื้อรา และไรฝุ่นในอากาศ

สภาพอากาศชื้นในหน้าฝนเป็นแหล่งเพาะเชื้อราและไรฝุ่นชั้นดี ซึ่งเป็นสารก่อภูมิแพ้สำคัญ โดยเฉพาะในบ้านหรือห้องนอนที่ระบายอากาศไม่ดี

 

3. พันธุกรรม

หากคนในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคภูมิแพ้อากาศ โอกาสที่คุณจะเป็นก็สูงขึ้นเช่นกัน

 

4. มลภาวะในเมืองใหญ่

ควันจากรถยนต์ หรือ PM2.5 เป็นปัจจัยกระตุ้นที่ทำให้ภูมิแพ้อากาศรุนแรงขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มคนเมือง

โรคภูมิแพ้อากาศ อาการเป็นอย่างไร?

    อาการของโรคภูมิแพ้อากาศอาจดูคล้ายกับไข้หวัด แต่มีลักษณะเฉพาะที่สามารถสังเกตได้ดังนี้

• คัดจมูก จามบ่อย น้ำมูกใส
• มีอาการคันจมูก คันตา หรือคันคอ
• น้ำตาไหล คันตา ตาแดง
• มีเสมหะในลำคอบ่อย
• ในบางรายอาจมี ผื่นขึ้นจากภูมิแพ้อากาศ โดยเฉพาะบริเวณใบหน้า ลำคอ หรือแขน
• อาการจะกำเริบเป็นช่วง ๆ ตามสภาพอากาศ โดยเฉพาะในตอนเช้า กลางคืน หรือเมื่ออากาศเย็นลง

 

ภูมิแพ้อากาศเย็นกับหน้าฝน เกี่ยวข้องกันอย่างไร?

    ภูมิแพ้อากาศเย็น เป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายได้รับอุณหภูมิต่ำอย่างฉับพลัน เช่น หลังฝนตก ลมเย็นจากเครื่องปรับอากาศ หรือสัมผัสลมเย็นในช่วงเช้าและเย็น ซึ่งในหน้าฝน อุณหภูมิมักลดลงหลังฝนตก และความชื้นในอากาศก็เพิ่มขึ้น ทำให้ผู้ที่ไวต่ออากาศเย็นมีแนวโน้มเกิดอาการภูมิแพ้มากกว่าปกติ

 

ภูมิแพ้อากาศ รุนแรงได้ไหม?

    แม้หลายคนจะคิดว่า “ภูมิแพ้อากาศแค่จาม คัดจมูก ไม่น่าอันตราย” แต่ในบางรายอาจเกิดอาการรุนแรง ซึ่งถ้ามีอาการต่อไปนี้ ควรรีบปรึกษาแพทย์โดยเร็ว

• หายใจลำบาก แน่นหน้าอก หอบเหนื่อย
• อาการลุกลามเป็นหลอดลมอักเสบ หรือไซนัสอักเสบ
• ในผู้ป่วยโรคหอบหืด ภูมิแพ้อากาศสามารถกระตุ้นให้หอบกำเริบได้
• ผื่นแพ้ขึ้นเรื้อรัง ทำให้เกิดการเกา จนติดเชื้อ

 

วิธีดูแลตัวเองเมื่อเป็นภูมิแพ้อากาศ

1. หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้น

• หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ชื้น หรือมีฝุ่นเยอะ
• หลีกเลี่ยงอากาศเย็นจัด เช่น แอร์แรง พัดลมจ่อหน้า
• ใช้หน้ากากกันฝุ่นเมื่อต้องออกจากบ้าน
• งดการสูบบุหรี่ หรืออยู่ใกล้ควัน

 

2. รักษาความสะอาดในบ้าน

• หมั่นซักผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน
• ดูดฝุ่นเป็นประจำ โดยเฉพาะเฟอร์นิเจอร์ผ้า
• ใช้เครื่องฟอกอากาศช่วยลดไรฝุ่นและเชื้อรา
• เปิดหน้าต่างให้อากาศถ่ายเทอย่างสม่ำเสมอ

 

3. ดูแลสุขภาพร่างกาย

• ดื่มน้ำอุ่นมาก ๆ
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
• ออกกำลังกายเป็นประจำ
• หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นภูมิแพ้ เช่น อาหารแปรรูป ของหมักดอง

โรคภูมิแพ้อากาศ วิธีรักษา ทำอย่างไร?

    การรักษาโรคภูมิแพ้อากาศ ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ และสามารถทำได้หลายวิธี ได้แก่

 

1. การใช้ยา

• ยาต้านฮิสตามีน (แก้จาม คัน น้ำมูกไหล)
• ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์
• ยาลดอาการคัดจมูก
• ในบางรายอาจต้องใช้ยาละลายเสมหะร่วมด้วย

 

2. การรักษาด้วยวัคซีนภูมิแพ้ (Immunotherapy)

    สำหรับผู้ที่มีอาการเรื้อรัง หรือไม่ตอบสนองต่อยา อาจได้รับการฉีดวัคซีนภูมิแพ้เพื่อลดความไวของร่างกายต่อสารก่อภูมิแพ้ เป็นวิธีการรักษาที่ช่วยให้ผู้ป่วยแพ้สารก่อภูมิแพ้น้อยลง โดยการให้สารก่อภูมิแพ้ที่ผู้ป่วยแพ้เข้าสู่ร่างกายทีละน้อย การฉีดเข้าใต้ผิวหนัง (Subcutaneous Immunotherapy)

 

3. การดูแลตนเองร่วมกับการรักษาทางการแพทย์

    แม้การรักษาด้วยยา เช่น ยาแก้แพ้ ยาพ่นจมูก หรือการฉีดวัคซีนภูมิแพ้ จะสามารถบรรเทาอาการภูมิแพ้อากาศได้อย่างมีประสิทธิภาพในระยะสั้น แต่หากไม่ได้ดูแลสุขภาพหรือปรับพฤติกรรมร่วมด้วย อาการภูมิแพ้ก็อาจกลับมากำเริบซ้ำได้ง่าย โดยเฉพาะในช่วงหน้าฝนที่เต็มไปด้วยปัจจัยกระตุ้น การดูแลตนเองอย่างสม่ำเสมอ จึงมีความสำคัญไม่แพ้การรักษาทางการแพทย์ และควรทำควบคู่กันไป เพื่อควบคุมอาการในระยะยาวและลดการพึ่งพายา เช่น

• หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นที่ชัดเจน: หากรู้ตัวว่าแพ้ฝุ่น เชื้อรา หรือละอองเกสร ควรหลีกเลี่ยงบริเวณที่มีความเสี่ยง หรือใช้หน้ากากกันฝุ่นในพื้นที่เปิด
• สร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย: บ้านและห้องนอนควรสะอาด ระบายอากาศดี ไม่มีความชื้นสะสม ซึ่งเป็นแหล่งเจริญเติบโตของไรฝุ่นและเชื้อรา
• ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม: เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน โดยควรเลือกช่วงเวลาที่อากาศดี เช่น ช่วงสาย ไม่ร้อนหรือเย็นเกินไป
• พักผ่อนให้เพียงพอ: นอนหลับวันละ 6–8 ชั่วโมง เพื่อให้ร่างกายฟื้นตัวและระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้ดี
• สังเกตอาการและจดบันทึก: เพื่อหาความเชื่อมโยงระหว่างสิ่งกระตุ้นกับอาการแพ้ เช่น บางคนอาจแพ้อากาศเย็นในช่วงเช้ามากกว่าตอนเย็น หรือแพ้ผ้าห่มที่ไม่เคยซักนาน ๆ

 

ภูมิแพ้อากาศ ผื่นขึ้น ต้องดูแลอย่างไร?

    หนึ่งในอาการที่พบได้บ่อยในผู้ที่เป็นภูมิแพ้อากาศ โดยเฉพาะในช่วงหน้าฝนหรือช่วงที่อากาศเย็นและชื้น คือ การเกิดผื่นแพ้บนผิวหนัง ซึ่งอาจมีลักษณะเป็นผื่นแดง คัน หรือเป็นตุ่มเล็ก ๆ ที่ทำให้รู้สึกระคายเคือง บางรายอาจถึงขั้นมีผิวลอก แห้ง หรือเกิดรอยคล้ำตามมา

 

บริเวณที่พบผื่นบ่อยจากภูมิแพ้อากาศ ได้แก่

• ใบหน้า โดยเฉพาะบริเวณแก้ม และรอบจมูก
• ลำคอ
• แขนและข้อพับ
• ขา และข้อเท้า
• หลังมือ หลังเท้า หรือบริเวณที่สัมผัสอากาศโดยตรง

 

    อาการเหล่านี้มักเกิดจากการที่ผิวหนังไวต่ออากาศเย็นหรือสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ เช่น ฝุ่นละออง เชื้อรา หรือไรฝุ่น เมื่อผิวหนังสัมผัสกับอากาศแห้งเย็น หรือสภาพอากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย ก็จะทำให้ความชื้นในผิวลดลง ส่งผลให้ผิวอ่อนแอและเกิดการแพ้ได้ง่าย

 

    โรคภูมิแพ้อากาศอาจดูเหมือนเรื่องเล็ก แต่สามารถส่งผลต่อคุณภาพชีวิตได้มาก โดยเฉพาะในช่วงหน้าฝนที่อากาศเย็นและชื้น ผู้ที่มีภูมิแพ้อากาศจึงควรดูแลตนเองอย่างใกล้ชิด รู้จักหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น รักษาสุขภาพให้แข็งแรง และหากมีอาการผิดปกติควรพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้อง ฉะนั้นการดูแลสุขภาพให้แข็งแรงเป็นพื้นฐานที่ดีในการป้องกันโรคภูมิแพ้อากาศ และเพื่อความอุ่นใจในทุกฤดู พี่หมี TQM ขอแนะนำให้คุณตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี พร้อมวางแผนความคุ้มครองที่เหมาะสมกับตนเอง ด้วยประกันสุขภาพ ที่จะช่วยแบ่งเบาภาระค่ารักษา ค่าห้อง ค่ายา หากคุณกำลังมองหาประกันสุขภาพที่คุ้มค่าและเข้าใจง่าย สามารถเช็กเบี้ยประกันสุขภาพกับ TQM ได้ฟรีที่เว็บไซต์ หรือโทร 1737 ได้ตลอด 24 ชั่วโมง มีเจ้าหน้าที่พร้อมให้คำแนะนำครับ